EIII - Proposition 31

  • 12 mai 2004

Si nous imaginons que quelqu’un aime, ou désire, ou a en haine ce que nous-même aimons, désirons, ou avons en haine, notre amour, etc., deviendra par cela même plus constant. Si, au contraire, nous imaginons qu’il a en aversion ce que nous aimons, ou inversement, nous éprouverons la passion dite Fluctuation de l’Âme.

DÉMONSTRATION

Si nous imaginons que quelqu’un aime quelque chose, nous aimerons cette chose par cela même (Prop. 27). Mais nous supposons que nous l’aimons sans cela, cet Amour sera donc alimenté par la survenue d’une cause nouvelle ; et, par suite, nous aimerons par cela même de façon plus constante ce que nous aimons. Si maintenant nous imaginons que quelqu’un a quelque chose en aversion, nous aurons cette chose en aversion (même Prop.). Si nous supposons qu’à ce moment nous l’aimons, nous aurons en même temps pour cette même chose de l’amour et de l’aversion, c’est-à-dire (Scolie de la Prop. 17) que nous éprouverons la passion dite fluctuation de l’âme. C.Q.F.D. [*]


Si aliquem imaginamur amare vel cupere vel odio habere aliquid quod ipsi amamus, cupimus vel odio habemus, eo ipso rem constantius amabimus, etc. Si autem id quod amamus, eum aversari imaginamur vel contra, tum animi fluctuationem patiemur.

DEMONSTRATIO :

Ex eo solo quod aliquem aliquid amare imaginamur, eo ipso idem amabimus (per propositionem 27 hujus). At sine hoc nos idem amare supponimus ; accedit ergo amori nova causa a qua fovetur atque adeo id quod amamus hoc ipso constantius amabimus. Deinde ex eo quod aliquem aliquid aversari imaginamur, idem aversabimur (per eandem propositionem). At si supponamus nos eodem tempore id ipsum amare, eodem ergo tempore hoc idem amabimus et aversabimur sive (vide scholium propositionis 17 hujus) animi fluctuationem patiemur. Q.E.D.


[*(Saisset :) Si nous venons à imaginer qu’une personne aime, désire ou hait quelque objet que nous-mêmes nous aimons, désirons ou haïssons, nous l’en aimerons, etc., d’une façon d’autant plus ferme ; si nous pensons au contraire qu’elle a de l’aversion pour un objet que nous aimons, ou réciproquement, nous éprouverons une fluctuation intérieure. Démonstration Par cela seul que nous imaginons qu’une personne aime tel ou tel objet, nous l’aimons aussi (par la Propos. 27). Or, déjà sans cela on suppose que nous aimons cet objet ; voilà donc un nouveau motif qui s’ajoute à notre amour et en redouble la force ; et par conséquent, ce que nous aimons déjà, nous aimerons davantage. En second lieu, par cela seul que nous imaginons qu’une personne a de l’aversion pour tel ou tel objet, nous le prenons aussi en aversion. Si donc on suppose qu’en même temps nous avons pour cet objet de l’amour, il suit que nous aurons tout à la fois pour lui de la haine et de l’amour, ce qui revient à dire (voyez le Scol. de la Propos. 17) que nous éprouverons une fluctuation intérieure. C. Q. F. D.

Dans la même rubrique

EIII - Proposition 31 - corollaire

EIII - Proposition 28.
Il suit de là et de la Proposition 28 que chacun, autant qu’il peut, fait effort pour que tous aiment ce qu’il aime (...)

EIII - Proposition 31 - scolie

EIII - Proposition 29 - scolie.
Cet effort pour faire que chacun approuve l’objet de notre Amour et de notre Haine, est, en réalité, de (...)

EIII - Proporsition 32

EIII - Proposition 27 (et EIII - Proposition 27 - corollaire 1) ; EIII - Proposition 28.
Si nous imaginons que quelqu’un tire de la joie (...)

EIII - Proposition 32 - scolie

EIII - Proporsition 32.
Nous voyons ainsi qu’en vertu de la disposition de leur nature les hommes sont généralement prêts à avoir de la (...)

EIII - Proposition 33

EIII - Proposition 12 ; EIII - Proposition 13 - scolie ; EIII - Proposition 29.
Quand nous aimons une chose semblable à nous, nous nous (...)

EIII - Proposition 34

EIII - Proposition 11 (et EIII - Proposition 11 - scolie) ; EIII - Proposition 13 - scolie ; EIII - Proposition 30 (et EIII - Proposition 30 - (...)

EIII - Proposition 35

EIII - Proposition 11 - scolie ; EIII - Proposition 13 - scolie ; EIII - Proposition 15 - corollaire ; EIII - Proposition 23 ; EIII - (...)

EIII - Proposition 35 - scolie

EIII - Proposition 15 - corollaire ; EIII - Proposition 24.
Cette Haine envers une chose aimée jointe à l’Envie s’appelle Jalousie, et ainsi (...)

EIII - Proposition 36

EIII - Proposition 15 ; EIII - Proposition 28.
Qui se rappelle une chose où il a pris plaisir une fois, désire la posséder avec les mêmes (...)

EIII - Proposition 36 - corollaire

EIII - Proposition 19 ; EIII - Proposition 36.
Si donc il s’est aperçu qu’une de ces circonstances manquait, l’amant sera contristé. (...)

EIII - Proposition 36 - corollaire - scolie

Cette Tristesse, en tant qu’elle est relative à l’absence de ce que nous aimons, s’appelle Souhait frustré.
Hæc tristitia quatenus absentiam (...)

EIII - Proposition 37

EIII - Proposition 5 ; EIII - Proposition 7 ; EIII - Proposition 9 - scolie ; EIII - Proposition 11 - scolie.
Le Désir qui prend naissance à (...)

EIII - Proposition 38

EIII - Proposition 11 - scolie ; EIII - Proposition 13 - corollaire et EIII - Proposition 13 - scolie ; EIII - Proposition 21 ; EIII - (...)

EIII - Proposition 39

EIII - Proposition 13 - scolie ; EIII - Proposition 28 ; EIII - Proposition 37.
Qui a quelqu’un en haine s’efforcera de lui faire du mal, à (...)

EIII - Proposition 39 - scolie

EIII - Proposition 9 - scolie ; EIII - Proposition 28.
Par bien j’entends ici tout genre de Joie et tout ce qui, en outre, y mène, et (...)

EIII - Proposition 40

EIII - Proposition 13 - scolie ; EIII - Proposition 27.
Qui imagine qu’un autre l’a en haine et croit ne lui avoir donné aucune cause de (...)

EIII - Proposition 40 - scolie

EIII - Proposition 25 ; EIII - Proposition 30 (et EIII - Proposition 30 - scolie) ; EIII - Proposition 39.
S’il imagine avoir donné une (...)

EIII - Proposition 40 - corollaire 1

EIII - Proposition 40.
Qui imagine celui qu’il aime affecté de haine à son égard, sera dominé en même temps par la Haine et par l’Amour. En (...)

EIII - Proposition 40 - corollaire 2

EIII - Proposition 26 ; EIII - Proposition 39 ; EIII - Proposition 40.
Si quelqu’un imagine qu’un mal lui a été fait par Haine par un (...)

EIII - Proposition 40 - corollaire 2 - scolie

L’effort pour faire du mal à celui que nous haïssons s’appelle la Colère ; l’effort pour rendre le mal qui nous a été fait la Vengeance. (...)

EIII - Proposition 41

EIII - Proposition 13 - scolie ; EIII - Proposition 15 - corollaire ; EIII - Proposition 16 ; EIII - Proposition 27 ; EIII - Proposition 40 ( (...)

EIII - Proposition 41 - scolie

EIII - Proposition 25 ; EIII - Proposition 30 (et EIII - Proposition 30 - scolie) ; EIII - Proposition 39 ; EIII - Proposition 40 - scolie. (...)

EIII - Proposition 41 - corollaire

EIII - Proposition 40 ; EIII - Proposition 40 - corollaire 1.
Qui imagine être aimé par celui qu’il a en haine, sera dominé à la fois par la (...)

EIII - Proposition 41 - corollaire - scolie

Si la Haine a prévalu, il s’efforcera de faire du mal à celui par qui il est aimé ; cette affection s’appelle Cruauté, surtout si l’on juge que (...)

EIII - Proposition 42

EIII - Proposition 12 ; EIII - Proposition 19 ; EIII - Proposition 30 - scolie ; EIII - Proposition 33 ; EIII - Proposition 34.
Qui, mû par (...)

EIII - Proposition 43

EIII - Proposition 26 ; EIII - Proposition 29 ; EIII - Proposition 30 ; EIII - Proposition 37 ; EIII - Proposition 40 ; EIII - Proposition 41. (...)

EIII - Proposition 44

EIII - Proposition 13 - scolie ; EIII - Proposition 37 ; EIII - Proposition 38.
La Haine qui est entièrement vaincue par l’Amour se change (...)

EIII - Proposition 44 - scolie

EIII - Proposition 6.
Bien qu’il en soit ainsi, personne cependant ne fera effort pour avoir quelqu’un en haine ou être affecté de (...)

EIII - Proposition 45

EIII - Proposition 13 - scolie ; EIII - Proposition 21 ; EIII - Proposition 40.
Si quelqu’un qui aime une chose semblable à lui imagine (...)

EIII - Proposition 46

EIII - Proposition 16.
Si quelqu’un a été affecté par un autre, appartenant à une classe ou à une nation différente, d’une Joie ou d’une (...)

EIII - Proposition 47

EIII - Proposition 27.
La Joie naissant de ce que nous imaginons qu’une chose que nous haïssons est détruite, ou affectée d’un autre mal, ne (...)

EIII - Proposition 47 - scolie

EII - Proposition 17 - corollaire.
Cette proposition peut aussi se démontrer par le Corollaire de la Proposition 17, partie II. Chaque fois, (...)

EIII - Proposition 48

EIII - Proposition 13 - scolie.
L’Amour et la Haine, par exemple envers Pierre, sont détruits si la Tristesse qu’enveloppe la seconde et la (...)

EIII - Proposition 49

EI - Définition 7.
EIII - Proposition 13 - scolie ; EIII - Proposition 48.
L’Amour et la Haine envers une chose que nous imaginons qui est (...)

EIII - Proposition 49 - scolie

EIII - Proposition 27 ; EIII - Proposition 34 ; EIII - Proposition 40 ; EIII - Proposition 43.
Il suit de là que les hommes, parce qu’ils se (...)